Page 20 - 4322765931-tiras-ocak-2018.compressed

Yardımseverliğin Psikolojik ve

Manevî Temelleri

Prof. Dr. Seyfettin ERŞAHİN Yrd. Doç. Dr. Zehra ERŞAHİN
A.Ü. İlahiyat Fakültesi A.S.B.Ü. Sosyal ve Beşeri Bilimler
Öğretim Üyesi Fakültesi Öğretim Üyesi

Ne irfandır veren ahlâka yükseklik, ne vicdandır; para gerekmez. Yüce Allah potansiyel olarak bizlere
Fazîlet hissi insanlarda Allah korkusundandır. bunu doğuştan vermiştir. Bize düşen sadece bu
M. Akif Ersoy potansiyeli ortaya çıkarmaktır.
İyilik İyidir. Kuşkusuz iyilik mal ile de yapılır, yapılıyor
Niçin iyilik yaparız? Niçin iyiliksever olmak is- ve yapılacaktır. Bu büyük fedakârlıktır. Mal ile
teriz? İyilikseverlik tersinden bir menfaatçilik midir? yapılan iyilik laf ile peynir gemisi yürütmek değildir.
Toplum hafızasında ve kamu vicdanında “Mal canın
Kişinin kendini düşünmesi yani enaniyet midir? yongasıdır” olgusu ve algısı vardır. İşte fedakârlık
Gösteriş duygusunun dışa vurumu, bir kibir alameti da tam bu noktada ortaya çıkmaktadır. Ayette “sizler
midir? İnsanları minnet altında bırakarak tahakküm sevdiklerinizden vermedikçe birre/iyilik mertebesine
duygusunu tatmin aracı mıdır? Dahası iyilik Allah ulaşamazsınız” (Âl-i İmrân 92) buyurulmaktadır.
rızası için mi yapılır? Bunlar ve benzeri sorulara
verilecek cevaplar hayatın en can alıcı yönleridir. Derler ki firak (ayrılık) vuslattan (kavuşmaktan)
Her ne sebeple olursa iyilik iyidir. İster insanlık iyidir. Zira vuslatta her an firak korkusu vardır, firakta
ise bir gün vuslat ümidi vardır. Firak insanı damla
adına, ister şahsi tatminle, isterse ibadet kastıyla Al- damla öldürür ümit ise damla damla diriltir, diri
lah rızası için olsun iyilik ve iylikseverlik iyidir. İnsan- tutar. Biz de iyiliğimizin karşılığı ile İnşallah Ahirette
lık geçmişten geleceğe iyilik üzerine yürümektedir. buluşacağız.
İyilik “Hak”, zıddı olan kötülük “batıl”dır ve bu ikisi
İyilikseverlik kesbi mi Vehbi mi? İyilik vehbidir
arasındaki mücadele kıyamete kadar devam ede- ancak sonradan geliştirmek veya tamamen
cektir. Habil-Kabil kıssasından bu güne hep iyiliği kaybetmek vardır işin sonunda. Mesele yaratılıştan
temsil eden Habilller kazanmıştır ve kazanacaktır. gelen vehbi olan sevgi iyiliktir. İyi olmayanlar
İyilik insana iyi gelir diyor uzmanlar. Ruhanî sevemez. Biz çocuklarımızı severiz. Bu duygu
olarak da cismanî olarak da iyi gelir. İyilik yapan yaratılıştan vardır. İyilikseverlik var olmaktır, varlığını
ruhen kendini iyi hissettiği gibi bedenen de iyi ilanihaye var kılmaktır. Bunun adı da sadaka-ı
hisseder. İyilikseverlik bu bakımdan varoluşsal cariyedir; bu dünyadan ahirete kadar akıp giden
bir durumdur ve tabii ihtiyaçtır. İyilik yaparken ve iyilik ırmağıdır.
yaptıktan sonra vücudun salgıladığı bazı salgılar İyiliğin açmayacağı kapı, aşamayacağı engel
bedende, beyinde ve sinir sisteminde büyük etkiler yoktur; bir iyilik davranışı olan “tatlı dil yılanı deliğin-
yapıyor. Mutluluk enzimi denilen bir salgı meydana den çıkarır.” İnsana en kıymetli şeyleri bahşeder, en
geliyor iyilik yapınca. Hele bir de bu alışkanlık haline kıymetli şeylerini de elinden alır. Şu olay bunun en
gelmişse, davranış biçimine dönüşmüşse insan bir önemli delilidir. II. Haçlı Saldırısı (1147-1149) sıra-
ömür boyu mutlu oluyor. İyilikseverliğin dünyada sında Antalya civarında Bizanslılar’ın katliamından
sağladığı bu mutluluk inananlar için Ahirette de Müslüman Türklerin kurtardığı Almanlar, İslama ih-
devam etmekte, iki dünya mutluluğuna zemin tida etmişlerdir. Hıristiyan tarihçiler bunu anlatırken
hazırlamaktadır. “Ah iyilik! Sen ne menem bir şeysin ki, insanların
Elbette, iyilik hem maddî hem de manevî imanını alıyorsun” diye hayıflanmışlardır. İyilik, her
olabilir. Hz. Peygamber (s.a.v.) selamlaşmayı, ne kadar Müslümanlar bu niyetle yapmasalar da, zor
sohbeti, tebessümü, yoldaki engeli kaldırmayı, yetim zamanlarda insanın imanını bile çalabilir. Hıristiyan
başı okşamayı vs. iyiliklerden saymıştır. Bunlar için misyonerliği daima bu ilkeden hareket eder. İnsan-

18 19