Page 19 - 4322765931-tiras-ocak-2018.compressed
P. 19

tamamlamaktadır.  Erdemler,  insanlar  arasında   lerin genel adıdır. Ahlâk, hikmet, fazilet sözcükleriy-
          sevgiyi,  huzuru,  kaynaşmayı  sağlayarak  bireysel   le birlikte ya da bunların yerine kullanılmaktadır.
          ve toplumsal mutluluğun temelini oluşturmaktadır.   Erdem, önce kendine sonra inandıklarına dü-
             Mütekaddimîn/önce  gelen  filozofları,  felsefî
          olarak görevi şöyle tarif etmektedirler: “Başkaları-  rüst olmaktır. Kısaca erdem, başkalarının iyilik ve
          nın bize yapmalarını arzu ettiğimizi, bizim de onlara   mutluluğunu, kendi kişisel çıkarlarına tercih etmek-
          yapmamız;  kendimize  yapılmasını  istemediğimizi,   tir. Tek kelime ile erdem, diğerkâmlıktır.
          bizim  de  onlara  yapmamamızdır”.  Kant  erdemi    Dipnotlar
          anlatırken  bu  ifadeleri  küçük  değişikliklerle  tek-
          rarlamaktadır. Kant’a göre erdem; “Kendimize ya-    1 Akseki, Ahmet Hamdi, Ahlâk İlmi ve İslâm Ahlâkı,
          pılmasını  istediğimiz  şeyleri  başkalarına  yapmak,   Ankara 1979, B.3, s. 19-20, 34-35.
          kendimize  yapılmasını  istemediğimizi  başkalarına   2 Akseki, Ahmet Hamdi, Age, s.35.
          yapmamaktır”.                                       3 KK, Âl-i İmran-3/92.
             Ahmet Hamdi Akseki’ye göre ödevin kaynağı        4 Türk mütercim ve müfessirlerinin aksine, Muham-
          dindir ve tanımı ise şudur: “vazife, dinin yapılmasını   med Esed bu ayete şu şekilde mana vermektedir: “(Size
          emrettiği hayırdır”. Ya da “dinin emirlerine uymak,
          yasaklarından  uzaklaşmaktır”.  Ödevi  dine  dayalı   gelince  ey  müminler),  kendiniz  için  özenle  ayırdığınız
          olarak tanımlamanın, ödev ilkesinin aklî mahiyetin-  şeylerden  başkaları  için  harcamadıkça  gerçek  erdeme
          den bir şey kaybettirmez .                      ulaşmış  olamazsınız  ve  her  ne  harcarsanız  kuşkusuz,
                               14
             Sonuç                                        Allah ondan tamamıyla haberdardır” Muhammed Esed,
                                                          Kur’an  Mesajı,  Meal-Tefsir,  Türkçeye  Çevirenler  Cahit
             Beşeriyetin  var  olduğu  günden  beri  iyi,  kötü,   Koytak-Ahmet  Ertürk,  İşaret  Yayınları,  İstanbul  Eylül
          erdem  ve  erdemsizlik  mefhumuna  dair  insanlar   1999/Cemaziyelahir 1420, C.I, s.108.
          arasında mutlaka bir değer hükmünün bulunduğu
          bilinmektedir. Bu açıdan erdem ve erdemsizlik his-  5 KK. Mâide-5/2.
          si, insanlık tarihi kadar eskidir. İnsan, yaratılışından   6 “Herkesin yöneldiği bir yön vardır. Haydi, hep ha-
          itibaren,  maddenin  ötesinde  bir  takım  hakikatler   yırlara koşun, yarışın! Nerede olsanız Allah hepinizi bir
          olduğunu anlamış, fiiller ve eşya arasındaki iyi ve   araya getirir. Şüphesiz, Allah’ın gücü her şeye hakkıyla
          kötüyü hep tartışmıştır.                        yeter” (KK Bakara-2/148).
             İnsanın  ve  hayatın  temel  amacı  mutluluktur.   7 Akseki, A. Hamdi, Age, s. 192-193.
          Mutluluğa  ulaşmanın  ve  onun  devamlılığını  sağ-
          lamanın  yolu  ise  erdemli  olmaktan  geçmektedir.   8  Gazâli,  İhyâu  Ulümi’d-Din,  İstanbul  1975,  Terç,
          Mutluluk, bilgi ile elde edilen, erdemlerle yaşanan   Ahmed Serdaroğlu, C.III, s. 127-128.
          bir  ahlâkî  hayatla  mümkündür.  Ahlâkî  bir  temele   9 Akseki, Age, s. 195-196; Gazâli,  Age, s.127-128.
          dayanmayan mutluluk telakkileri, “buz üzerine yazı   10 Akseki, Age, s.209; Akseki, Ahmet Hamdi, Aske-
          yazmak” gibidir.                                re Din Kitabı, Ankara 1982, B5, s. 225.
             Yardımda  yarışın  erdem  olabilmesi  için;  “çok
          sevdiğimiz, kıymetli ve değerli” mallarımızdan, kar-  11 Akseki, Age, s. 197, 208-209; Akseki, Askere Din
          şı tarafı incitmeden, ihsan vasfıyla tasadduk etme-  Kitabı, s.224-225.
          miz; yardımlaşma ve dayanışmanın “iyilik ve takva   12 Akseki, Askere Din Kitabı, s. 224-225; Çağrıcı,
          üzerine  yapılması”;  yarışmanın  birey  ve  toplum   Mustafa,  “Adalet”,  TDV  İslâm  Ansiklopedisi,  Ankara
          yararına  “hayrât”  kavramı  ilkelerine  uygun  olarak   1988, C.I,s 341-343.
          gerçekleştirilmesi lazımdır.                        13 Dört temel erdeme ilaveten, 15 erdem kavramı
             Erdem  vehbî  değil  kesbîdir;  öğretilebilir;  iyi   hakkında geniş bilgi için; Ahmet Hamdi Akseki’nin kitap-
          fiillerin bilinçli bir şekilde tekrar edilmesi ve uygula-  larına ilaveten diğer yazılı kaynaklardan da alıntı yapı-
          malı eğitimle sürekli desteklenmesi gerekir.    larak  hazırlanan  bilimsel  makaleye  bakılabilir  (Durak,
             Erdem  sahibi  kişinin  makamı  yükseldikçe   Nejdet,  “Ahmet  Hamdi  Akseki’nin  Ahlâk  Felsefesinde
          tevazuu  artar,  ömrü  uzadıkça  hizmeti  artar,  malı   Erdem-Mutluluk İlişkisi”, Süleyman Demirel Ünv. İlahiyat
          çoğaldıkça cömertliği artar.                    Fak. Dergisi, Isparta 2014/2, S.33, s.87-114).
             Müslümanlık  ahlâk,  Müslüman  ise  olgun,  er-
          demli  insan  demektir.  Erdem;  ahlâkça  övülen,  iyi   14 Akseki, Age, 30-33, 119, 191-192.
          olma, alçak gönüllülük, yiğitlik, doğruluk gibi nitelik-

                                                                                                     17
   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24