19 MAYIS’IN ANIMSATTIKLARI

Millet ve memleketimizin medâr-ı iftihârı olan milli bayramlarımızdan biri de “19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı”dır.

19 Mayıs 1919 tarihi, Türk milletinin tarihinde bir büyük geleceğin ve inkılâbın ilk adımı ve başlangıcı olması münasebetiyle bayramlaşarak ölümsüzleşmiştir.

19 Mayıs 1919, Şark Meselesi adı altında yok edilmek istenen Türk milletinin adeta yeniden var oluş destanının yazılmaya başlandığı bir tarihtir.

19 Mayıs 1919, Milli Mücadeleyi milli bağımsızlığa dönüştüren, geri kalmışlığı, sömürüyü, bağımlılığı kıran, Türk milletini tam anlamıyla bağımsızlaştırma, geliştirme, çağdaşlaştırma ve demokratikleştirmeye sevk edecek olan sürecin bir başlangıcıdır.

Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihindeki önemli olaylardan biri, Atatürk’ün Samsun’a çıkmasıdır. Türk milleti, Birinci Dünya Savaşı sonrasında kötüleşen koşullar içinde kurtuluş çareleri ararken, büyük bir lider olan Mustafa Kemal Atatürk ortaya çıktı ve Samsun’a ayak basarak “kurtuluş” yolunu açtı. Dolayısıyla 19 Mayıs günü, 20.06.1938 tarih ve 3466 sayılı kanunla Gençlik ve Spor Bayramı olarak kabul edildi.1981 yılında ise, çıkarılan yeni bir kanunla “Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı” olarak değiştirildi.

Önceki yıllarda olduğu gibi bu yıl da yurt sathında coşkuyla kutlanan bu bayramda, birbirinden güzel törenlerle gösteriler gerçekleştirildi. Bu cümleden olarak YOYAV Kültür Merkezi’nde örnek bir kutlama programı düzenlendi. Bazı YOYAV üyeleri ve bursiyerleri ile çok sayıda davetlinin katılımıyla gerçekleştirilen bu programda duyarlı davranışlarla duygulu dakikalar yaşandı.

Saygı duruşu ve İstiklal Marşı ile başlayan kutlama programında günün anlam ve önemiyle ilgili konuşmalar yapıldı ve şiirler okundu. Tören sonunda YOYAV’dan burs alan öğrencilere Mayıs ayının bursları da verildi.

Törende ilk konuşmayı yapan YOYAV Genel Başkanı Dr. İbrahim Ateş şunları söyledi:

“Kıymetli konuklarımız, sevgili öğrencilerimiz, basınımızın değerli temsilcileri!

Yurdumuzun kurtarılması ve Cumhuriyetimizin kurulması yolunda atılan ilk ve önemli adımlardan biri olan 19 Mayıs 1919’da Atatürk’ün Samsun’a çıkmasıyla başlatılan diriliş ve direnişin sağladığı sevinç ve saadet havasını bugün bir kere daha teneffüs etmenin haz ve huzuru içinde hepinizi hürmet ve muhabbetle selamlıyor, bayramınızı en iyi dileklerimle kutluyorum. Hayat boyu yaşadığınız her anın bir bayram sevinci içinde geçmesi dileğiyle sözlerime başlarken, Cumhuriyetin nimetleri ile ülkemizin bugünkü konuma gelmesini sağlayan ve bugün bir kere daha kutlama bahtiyarlığına erdiğimiz bu bayramı bizlere armağan eden büyük önder Atatürk ile silah arkadaşlarını rahmet, minnet ve mağfiretle anarak ruhlarının şâd, mekanlarının cennet ve makamlarının yüce olmasını niyaz ediyorum.

Bireylerin bilinçlendirilmesinde, kimsesizlerin sevindirilmesinde, dar gelirlilerin düşünülmesinde ve topyekûn yurttaşların yüreklendirilmesinde bayramların önemli yeri ve rolü vardır. Dolayısıyla bayramlar, değerini bilenler için büyük anlam ifade ederler. Farkında olmayanlar için de sıradan günler gibi gelir geçerler.

Milletimizin motivasyonunda müessir olan milli bayramlarımızdan biri de bugün birlikte kutladığımız “19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı”dır. “23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı”nı çocuklara armağan eden büyük Atatürk, bu bayramı da gençlere armağan etmiştir.

İsminden de anlaşılacağı üzere bu bayram, üç önemli hususu dikkatimize getirmektedir. Bunların birincisi Atatürk’ü anma, anlama, anlatma ve eserlerine sahip çıkıp yaşatma yönünde çaba ve çalışmalarımızı yoğunlaştırarak sürdürmemizdir. İkincisi de gençliğin değerini bilmemiz ve gençlerimizi çağın icabına göre yetiştirmenin gayreti içinde olmamızdır. Üçüncüsü ise spor ve beden eğitimi çalışmalarının yurt sathında yaygınlaştırılarak hantallık ve uyuşukluğa son verip, herkesi hareketli, dinç, dinamik ve verimli kılacak aktivitelerde bulunmamızdır.

Dolayısıyla bu bayramda göz önünde bulundurmamız gereken önemli hususlardan biri, hayatını millet ve memleketine adayan Atatürk’ü aslâ unutmayıp, O’nu rahmet ve mağfiretle anmamız, direktiflerini duymamız ve uyarılarına uymamızdır. Diğeri de geleceğimizin güvencesi olan gençlerimizi, yaşayacakları yılların gereğine göre yetiştirmemizdir.

Atatürk, milli mücadele sıralarında Türk milletini ileri götürecek olanların genç fikirler olduğunu görmüştür. Bu nedenle de “gençlik” kavramı Atatürk için ayrı bir önem taşımıştır. Atatürk gençlerden sık sık bahsederken, yaş sınırı dışında fikrî olarak gençliği yani fikirde yeniliği ifade etmiştir. O’nun şu sözü çok anlamlıdır: “Genç fikirli demek, doğruyu gören ve anlayan gerçek fikirli demektir.”

Atatürk: “Gençler! Benim gelecekteki emellerimi gerçekleştirmeyi üstlenen gençler! Bir gün bu memleketi sizin gibi beni anlamış bir gençliğe bırakacağımdan dolayı çok memnun ve mesudum.” derken, Türk gençliğine olan güvenini de anlatmıştır.

Atatürk’ün şu sözleri hepimiz için rehber olmalıdır: “Beni görmek demek, mutlaka yüzümü görmek değildir. Benim fikirlerimi, benim duygularımı anlıyorsanız ve hissediyorsanız, bu kâfîdir.” demiştir.

Atatürk’ü anlamak, yaşadıklarını ve fikirlerini bilmekle mümkündür. Dolayısıyla Türkiye Cumhuriyetinin kurulmasında yaşanan zorlukları her zaman gözönünde bulundurarak 19 Mayısları Atatürk’ün emanetine daime sahip çıkarak kutlamalıyız.

Vakfımızdan burs alan sevgili öğrencilerimiz!

Atatürk’ün ülkeyi emanet etmek istediği gençlerden olmanız temennisiyle bayramınızı tekrar yürekten kutluyor, başarılarınızın devamı dileğiyle gözlerinizden öpüyorum.”

Dr. Ateş’ten sonra kürsüye gelen YOYAV Onur Kurulu Üyesi N. Yücel Mutlu da yaptığı konuşmada şu cümlelere yer verdi:

“Değerli dostlar!

Okullarımızda, Türk Millî Mücâdelesi'nin başlangıç târihi olarak 19 Mayıs 1919 gösterilir. Ancak Mondros Mütârekenâmesi ile parçalanmak istenen Türk-İslâm birliğinin ve bölünerek sömürge yapılmak istenen Türk vatanının, emperyalist Batılıların bu aşağılık düşüncelerinden kurtulmasının mücâdelesi, denebilir ki, Mütârekenin ertesi günü, yani, 31 Ekim 1918'de başlamıştır. Bu konuda vatanını seven her Türk, değişik bir şekilde, kimisi yerel milis kuvvetleriyle, kimisi fikirleriyle, kimisi de geleceğe yaygın bir plânlama yaparak bu mücâdeleyi harekete geçirmişlerdir. İşte, İstanbul’da 1919 yılının başlarında Mustafa Kemal Paşa, Kâzım Karabekir Paşa, Rauf Bey, Albay İsmet Bey ve bunlar gibi bir kısım yüksek rütbeli Osmanlı subayının başbaşa görüşmeleri ile Millî Mücâdele hareketinin Anadolu'dan başlaması gerektiği kararına varılmış, bunun sonucunda da Kâzım Karabekir Paşa, Erzurum'daki 15.Kolordu'nun komutanlığına tâyinini yaptırarak Nisan ayı içinde hareket etmiş, Mustafa Kemal Paşa da, 9.Ordu Kıtaları Müfettişliği ünvânı ile Samsun üzerinden Anadolu'ya geçmiştir. İşte 19 Mayıs 1919, Mustafa Kemal Paşa'nın, vatanın kurtuluş mücâdelesindeki hareketinin Anadolu'daki başlangıç târihidir.

Ben bu yazım ile sizlere, Millî Mücâdele'nin başarıya ulaşmasındaki iki önemli noktayı vurgulamak istiyorum.  Bu iki husustan birincisi, mükemmel bir kurmay subay olan Mustafa Kemal Paşa'nın, bu yeni görevinde başarılı olması için, istediği yetkiler ile donatılması gerektiğini hesap ederek bunu Pâdişâh'tan ve o gün için emrinde olduğu Osmanlı Hükümeti’nden çıkarmasıdır. Bu konuda, o günün Erkânı Harbiye Nâzırı, yani, Genelkurmay Başkanı Cevat Paşa'nın, bu yetkilerin Mustafa Kemal Paşa'ya ne için lâzım olacağını bilerek ve isteyerek, Hükümet nezdinde yardımcı olmasının da büyük rolü vardır. Bu yetkiler olmasa idi, o günün ortamında Mustafa Kemal Paşa'nın, bir süre sonra hareketsiz kalması mümkün idi. İşte geleceğin Atatürk'ü, o mükemmel kurmay dehâsı ile, bu yetkileri alarak, Anadolu'da görevlendirildiği bölgedeki askerî ve idârî bütün yetkililerin üzerinde söz ve hüküm sâhibi olmuş ve buna dayanarak Ankara'dan Van'a kadar olan bölgede, Millî Mücâdele için gerekli olan askerî ve sivil birliği sağlayabilmiştir. Millî Mücâdele târihinin bu yetkilerle ilgili bölümünü okumanızda mutlaka yarar vardır.

Millî Mücâdele'de Mustafa Kemal Paşa'nın ikinci hareket noktası, askerî kişiliğindeki üstün kumanda vasıflarıdır. Benim için tartışılmaz mahiyette olan bu husus için, iki örnek vermek isterim. Birisi, 7/8 Temmuz 1919'da Mustafa Kemal Paşa, askerî görevlerinden ayrıldığını, yani, Osmanlı Ordusundan istifa ettiğini, Pâdişâha ve Hükümete Erzurum'dan çektiği telgraf ile bildirdikten sonra, fevkalâde büyük bir sıkıntı içinde Rauf Beyle beraber oturup Kolordu Kumandanı Kâzım Karabekir Paşayı beklerler. Kumandan Paşa'nın biraz sonra odaya girip, istifayı bildiği halde hiç bir şey konuşmadan, "Emrinizdeyim Paşam" demesi, Millî Mücâdelemizin dönüm noktası olmuştur. Çünkü Osmanlı Ordusu'nun, Millî Mücâdeleye inanmış olan yüksek rütbeli subayları, makam ve mevki hırsı olmaksızın, birbirleri ile fevkalâde sınırsız bir dayanışma içinde idiler. İkinci örnek şudur. 1922 Ağustosunun son günlerindeki Büyük Taarruz'un hemen öncesinde, Başkumandan Mustafa Kemal Paşa, TBMM Ordularının kumandanları ile yaptığı son toplantıda, harekât plânları hakkında açıklamalar yapar ve paşaların görüşlerini alır. İki Ordu Kumandanı, bu anlatılan harekât plânının aleyhindedir, birisi çekimser kalır. Buna rağmen, işte o yüksek askerî dehâya sâhip olan Mustafa Kemal Paşa, bu plânın uygulanacağını kendilerine tebliğ eder. Öte yandan, ordumuzun pek yüksek seciyeli olan kumandanları da, düşünceleri aksi yönde de olsa, Başkumandanlarının çizdiği harekât plânına aynen uyarlar ve sonuç, bildiğiniz gibi, Ordularımızın zaferi ve Anadolu'nun batı bölgelerinin düşmandan temizlenmesi olur.

İşte, Mustafa Kemal Paşa'nın Samsun'a ayak basışının 90'ıncı yılında bu yukarıdaki olayları hatırladım ve bu aziz vatanın düşman çizmeleri altından hangi şartlarda kurtulup hangi sıkıntılarla bugüne eriştiğimizi düşündüm. Bu duygular ile, bu ülkenin bağımsızlığının tekrar kazanılmasında emeği ve hizmeti geçen, başta Mustafa Kemal Paşa olmak üzere, asker-sivil her seviyede insanımızı minnet ve rahmetle anar, azîz ruhlarına fâtihalar gönderirim.”

N. Yücel Mutlu’nun konuşmasından sonra çocukluk yıllarında Atatürk’ü gören şair Faruk Oray yazmış olduğu “19 Mayıslarda Samsun ve Ata’yı Anış” başlıklı şirini okudu:

19 Mayıslarda Samsun ve Ata’yı Anış

1919’daki gibi...

Bugün yine öyle mağrursun,

Şerefli bir tarihin ilk sahifesinde olmak

Kolay mı Samsun?

Kucak açtığın zaman ona

Bir şehir değil, bir bayraktın,

Tüm ulusun kalbi sende çarpıyordu.

Bugün Karadeniz’e bakan gözlerin

O’nun gibi mavi mavi dalıyor ufuklara,

Yaptığın iş büyük,

Tabii ki mağrursun,

Kolay mı Samsun?

Ulusça eleleydik seninle o zamanlar,

Çıkmıştık açık alınma her savaştan,

Mümkün müydü koca bir dünya

Bizim karşımızda dursun?

Ne günlerdi o günler

Değil mi Samsun?

Bugün içimde onun sönmeyen meş’alesi yanıyor

Bak tutamıyorum gözlerimdeki yaşı,

Karadeniz’in lacivert serinliğine

Göğsümü açarak...

Sana koşacağım Samsun, sana!

Ve öpeceğim rıhtımındaki

“O”nun ilk ayak bastığı taşı.

Birlik ve beraberliğe

O kadar muhtacız ki şimdi,

Ne olursun...

O günlerin ruhunu bize geri ver Samsun?

........................

Şu an huzurundayım Anıtkabir’de...

Gözlerimdeki yaşlar nasıl olmasın?

Şöyle bir bak bıraktığın ulusuna,

Tut yakamızdan sars bizi

Ve ne olursun, kalk da çık Atam...

Çık bir kere daha Samsun’a!

Toplantıda dile getirilen duygu ve düşüncelerle 19 Mayıs ruhunu tazelemenin mutluluğunu yaşayan davetliler, YOYAV’ın örnek etkinliklerinden birinde daha biraraya gelmenin sevinç ve saadetiyle yetkililere takdir ve teşekkürlerini ilettiler.